ثبت تصویر زنده از شکل‌گیری سیاره‌ای جوان در حلقه‌های گازی ستاره WISPIT 2
دانشمندان موفق به ثبت تصویری شگفت‌انگیز از یک سیاره نوزاد شده‌اند که جرمی حدود پنج برابر سیاره مشتری دارد. این سیاره که در حلقه گازی اطراف منظومه ستاره‌ای WISPIT 2 در حال شکل‌گیری است، تنها پنج میلیون سال سن دارد و یکی از جوان‌ترین سیاراتی محسوب می‌شود که تاکنون مشاهده شده.
هنگامی که یک ستاره تازه متولد می‌شود، معمولاً در میان دیسکی از گاز و غبار موسوم به دیسک پیش‌سیاره‌ای قرار دارد. در بسیاری از این دیسک‌ها، ستاره‌شناسان شکاف‌ها و حلقه‌هایی کم‌تراکم مشاهده کرده‌اند. سال‌ها پژوهشگران حدس می‌زدند که این شکاف‌ها ناشی از وجود سیارات جوانی است که با جذب گاز و غبار اطراف، مسیر خود را پاک می‌کنند. اکنون برای نخستین بار، تصویری واقعی از چنین فرایندی ثبت شده که این نظریه را تأیید می‌کند.
این کشف توسط تیمی بین‌المللی به سرپرستی لِرد کلوز، ستاره‌شناس دانشگاه آریزونا، و ریشل فان کاپلِوین، دانشجوی دکتری اخترشناسی در رصدخانه لیدن هلند، انجام شد. تیم فان کاپلِوین ابتدا سامانه WISPIT 2 و حلقه‌های گازی پیرامون آن را با استفاده از ابزار VLT-SPHERE شناسایی کرد.
در مرحله بعد، پژوهشگران با استفاده از سامانه اپتیک تطبیقی پیشرفته Mag AO-X موفق شدند این سیاره جوان را که با نام WISPIT 2b شناخته می‌شود، در نور H-alpha تصویربرداری کنند؛ نوری که معمولاً توسط گازهای هیدروژنی تابید می‌شود و نشانه‌ای از رشد فعال سیارات تازه متولد است. همچنین، برای مشاهده در طول‌موج فروسرخ از ابزار LMIRcam متعلق به تداخل‌سنج تلسکوپ دوقلوی بزرگ دانشگاه آریزونا بهره گرفته شد.
در تصویر به‌دست‌آمده، WISPIT 2b به‌صورت نقطه‌ای بنفش‌رنگ در سمت راست منظومه ستاره‌ای دیده می‌شود. این تصویر نادر، لحظه‌ای واقعی از تولد یک سیاره را نشان می‌دهد؛ فرایندی که معمولاً میلیون‌ها سال طول می‌کشد و پیش‌تر تنها در شبیه‌سازی‌ها دیده شده بود.
جالب آنکه پژوهشگران نشانه‌هایی از وجود سیاره احتمالی دیگر نیز در یکی از حلقه‌های داخلی همین منظومه یافته‌اند. این جرم ناشناخته در حال حاضر به‌عنوان یک کاندید سیاره‌ای در نظر گرفته شده و بررسی‌های آینده با تلسکوپ‌های دقیق‌تر روی آن متمرکز خواهد بود.
نتایج این پژوهش در تاریخ ۲۶ اوت در نشریه معتبر Astrophysical Journal Letters و همچنین در ناسا منتشر شده و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اخیر در حوزه تصویربرداری مستقیم از سیارات جوان شناخته می‌شود. کارشناسان باور دارند این کشف می‌تواند درک انسان از چگونگی شکل‌گیری منظومه‌های سیاره‌ای را دگرگون کند و شواهدی ملموس از نخستین مراحل تولد سیارات ارائه دهد.
